Żółkiew

Żółkiew to stare, bardzo piękne miasto na Ukrainie. Ma wspaniałą historię, może poszczycić się iście królewskimi zabytkami. To miasto, które jako jedne z nielicznych w Europie, ma w sobie ducha historii, jest wprost przesycone pamiątkami po byłych, dostojnych właścicielach i jego mieszkańcach. Leży w obwodzie Lwowskim i zajmuje powierzchnię 7,6 km2. Według wymowy z języka ukraińskiego miasto nazywane jest "Żowkwa", uprzednio w latach 1951-1991 gród ten nosił nazwę "Nesterow". Pierwsze wzmianki z 1368 roku mówią jednak, że nazywano to miasteczko Winniki.

Żółkiew leży stosunkowo blisko granicy z Polską, niedaleko przejścia granicznego Hrebenne - Rawa Ruska. Mijając Hrebenne trzeba przemierzyć jeszcze około 35 kilometrów, aby dotrzeć do Żółkwi. Dzielnice i ulice miasta rozpościerają się geograficznie na ziemiach Roztocza Wschodniego, nad Świną.

Żółkiew okiem historii

Pierwsze korzenie miasta zrodziły się w 1597 roku, kiedy to hetman polny koronny Stanisław ZÓŁKIEWSKI zapragnął utworzyć na tych ziemiach prywatną włość. Co ciekawe cały projekt miasta, jak też plany zamku, który został wzniesiony w architekturze Żółkwi, opracował i wdrożył w życie Paweł Szczęśliwy. Jak już wyżej wspominaliśmy, Żółkiew była grodem prywatnym. Prawa miejskie przydzielono temu malowniczemu zakątkowi dopiero późną zimą 22 lutego 1603 roku. Przyczynił się do tego nadany przywilej Króla Zygmunta III.

Miasto wraz z upływem czasu zmieniało właścicieli, i w ten sposób kolejno byli nimi: Danniłowicze, ród Sobieskich a potem Radziwiłłowie.

Żółkiew wzniesiono według pięknego, dokładnego planu, który „wyrysował” miasto na planie nieregularnego pięcioboku z zamkiem oraz rynkiem i przylegającą do niego kolegiatą. Cały gród chronił wielki mur wzniesiony wzdłuż obrzeży ulic miasta, w kilku jego częściach królowały monumentalne bramy wjazdowe. Po dziś dzień możemy podziwiać precyzję wykonania części z zachowanych fortyfikacji obronnych m.in. bramę Zwierzyniecką z częścią ogrodzenia.

Zabytki i atrkacje w Żółkwi

  • Kolegiata św. Wawrzyńca
  • Zamek rodu Sobieskich w Żółkwi z początku XVII wieku
  • Ratusz w stylu neobarokowym z 1932 roku
  • Synagoga - synagogę zbudowano w latach 1692-1700. Wystawiono ją na cześć króla Rzeczypospolitej Jana III Sobieskiego. Dzięki wspaniałemu stylowi, wielu elementom dekoracyjnym uważano ją za jedną z najpiękniejszych i najdostojniejszych w całej Galicji.
  • Zespół oo. Dominikanów w skład którego wlicza się klasztor i kościół (obecnie cerkiew grekokatolicka),
  • Kościół pod wezwaniem Św. Łazarza i klasztor Felicjanek z 1627 roku powstałe dzięki fundacji Zofii Daniłowiczowej
  • Kościół pod wezwaniem Św. Andrzeja i klasztor Dominikanek wybudowane dzięki fundacji Jana III Sobieskiego, z biegiem lat zmieniono jednak przeznaczenie tego obiektu z sakralnego na bardziej świeckie i utworzono tu szpital oraz koszary
  • Cerkiew pod wezwaniem Narodzenia NMP (Bogurodzicy) – wzniesiona z drewna w 1705 roku
  • Cerkiew i monaster oo. Bazylianów pw. Św. Trójcy (uprzednio pw. Serca Jezusowego) – w stylu barokowym ufundował ją w 1612 roku Stanisław Żółkiewski, założyciel miasta. W XX wieku przebudowano ją na inny styl bizantyjsko – rosyjski, miało to miejsce w 1906 roku.
  • Kamienice z podcieniami z XVII wieku – można je zwiedzać przy rynku od strony kolegiaty
  • Bramy pierwotnego obwarowania Żółkwi – zostały tylko fragmenty, ale pięknie zrekonstruowane lub odbudowane: Zwierzyniecka brama (po rekonstrukcji), Krakowska (Glińska) z XVII wieku, zrekonstruowano ją w latach 90-tych XX wieku, oryginał rozebrano 30 lat wcześniej. Nie zachowały się Brama Żydowska oraz Lwowska.