Zwierzyniec
Położony jest nad Wieprzem, przy granicach Roztoczańskiego Parku Narodowego.
Gmina miejsko-wiejska wzięła swą nazwę od utworzonego tu w XVI wieku tzw. zwierzyńca, w którym trzymano m.in. żubry, łosie, jelenie, dziki, wilki, rysie i tak rozpoznawalne dla roztocza – tarpany, czyli dzikie konie leśne.
W pobliskiej osadzie stał dwór, a później pałac-rezydencja Marii Kazimiery d'Arquien, żony Jana "Sobiepana" Zamoyskiego, a później króla Jana Sobieskiego.
Położenie miejscowości:
- współrzędne geograficzne: 50°36′52″N; 22°58′01″E
- powiat: zamojski; woj. Lubelskie
- powierzchnia: 619 hektarów,
- strefa numeracyjna: (+48) 84
- stolica Roztocza Środkowego
- pobliskie miejscowości: Szczebrzeszyn, Czarnystok, Tereszpol, Turzyniec, Wywłoczka, Obrocz, Guciów, Sochy, Adamów, Zamość, Frampol, Biłgoraj
- kod pocztowy: 22-470
- tablice rejestracyjne: LZA
- liczba ludności według danych z 2011 roku: 3416 osób
- Urząd miejski: ul. Rynek 1, 22-470 Zwierzyniec
Jak dojechać?
- z Warszawy – 260 km (4 godziny 25 minut)
- z Krakowa – 278 km (4 godziny 35 minut)
- z Wrocławia – 547 km (7 godzin 17 minut)
- z Lublina – 92 km (1 godzina 50 minut)
- z Zamościa – 32 km (36 minut)
- z Tomaszowa Lubelskiego – 45 km (1 godzina)
- z Biłgoraja – 22 km (25 minut)
- z Frampola – 29 km (40 minut)
- z Rzeszowa – 120 km (2 godziny 10 minut)
Znane postacie kojarzone ze Zwierzyńcem:
Marysieńka, czyli właściwie królowa Polski Maria Kazimiera D'Arquien żyjąca w okresie 1641-1716 roku – znana żona Jana Sobiepana Zamoyskiego, następnie króla Jana Sobieskiego. Co ciekawe losy Marii D'Arquien oraz jej późniejszego małżonka Jana Sobieskiego skrzyżowały się właśnie w Zwierzyńcu. Co ciekawe, związek Marysieńki z Sobieskim był, jak twierdzą historycy "małżeństwem z czystej miłości", a takie pary stanowiły rzadkość w ówczesnych czasach.
Tomasz Antoni Zamoyski żył w latach 1707-1752, dość zasłużony dla Zwierzyńca ordynat, bowiem to on wyłożył wszelkie fundusze na budowę kościoła na wodzie p.w. Św. Jana Niepomucena.
Edward Nyary żyjący w latach 1830-1863, hrabia pochodzenia węgierskiego, w swej karierze zawodowej doszedł do stopnia majora. Był ochotnikiem walczącym w szeregach polskich w czasie Powstania Styczniowego. Zmarł w Zwierzyńcu, powodem zgonu były poważne rany, które otrzymał w bitwie pod Panasówką. Ciało pogrzebano w Zwierzyńcu na cmentarzu powstańczym, który ówcześnie znajduje się przy ulicy Biłgorajskiej.
Eugenia Siemaszkiewicz, rodowita mieszkanka Zwierzyńca, urodzona tu w 1932 roku. Znamy ją jako szanowaną pisarkę oraz tłumaczkę poezji rosyjskiej i radzieckiej. Jej dzieła to m.in. powieść „Białe niebo” z 1967 roku czy „Tryb warunkowy” z 1971 roku.
Jan Sobieski – tego imienia chyba żadnemu Polakowi nie trzeba przedstawiać. Mowa tu oczywiście o żyjącym w latach 1629-1696 wielkim hetmanie koronnym, następnie królu Polski. Chrześcijanie nazywali go „obrońcą wiary”, zaś wśród Turków zdobył przydomek „lwa Lechistanu”. W Zwierzyńcu znajdowała się letnia rezydencja Zamoyskich, to właśnie tam przyjeżdżał Sobieski, by odwiedzać swą ukochaną Marysieńkę, owdowiałą po śmierci męża Sobiepana Zamoyskiego. To w Zwierzyńcu ich miłość rozkwitła i wydała owoc w postaci związku małżeńskiego.
Zbigniew Ścibor-Rylski, noszący kryptonim Motyl, Stanisław ur. 1917 roku - ceniony pilot, były żołnierz AK, generał brygady Wojska Polskiego, był prezesem Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich. Pan generał mieszkal w Zwierzyńcu i uczęszczał to tamtejszej szkoły aż po okres gimnazjum.
Stanisław Tatar żyjący w latach 1896-1980 - żołnierz Wojska Polskiego, AK, był generałem PSZ na Zachodzie. Zwierzyniec stał się dla niego azylem podczas II wojny Światowej, to tam przez jakiś czas ukrywał się ten słynny oficer.
Aleksandra Wachniewska żyjąca w latach 1902-1989 – wybitna malarka pasjonująca się w swej sztuce pejzażami Roztocza w tym głównie Zwierzyńca i okolic.
Jerzy Wasowski żył w latach 1913-1984, był kompozytorem a zarazem dziennikarzem. Podobnie jak S. Tatar, również Wasowski ukrywał się w Ordynacji Zamojskiej podczas walk II Wojny Światowej.
Jan Tomasz Zamoyski żył w latach 1912-2002, był ostatnim ordynatem Ordynacji Zamojskiej.