Południoworoztoczański Park Krajobrazowy

Park założono w 1989 roku na terenie około 20 tysięcy ha, na najbardziej wysuniętym na południowy wschód polskim fragmencie Roztocza. Krajobraz Parku jest niezwykle zróżnicowany. Występują w nim wzgórza ostańcowe, malownicze wąwozy, wydmy, a także wciosy, derby czy długie i wąskie doliny rzek Tanwi i Raty. Różnice w wysokościach dochodzą w niektórych miejscach do 200 metrów. Najwyższymi wzniesieniami są Wielki Dział (395 m. n.p.m.) oraz Długi i Krągły Goraj (390 m. n.p.m.). Park utworzono by chronił kompleksy lasów mieszanych, stanowiska roślin górskich, niezwykłe formy rzeźby terenu, a także hydrosferę Parku i ciekawe formy kultury, mieszające ze sobą wpływy wschodnie i zachodnie.

Roślinność

Buczyna karpacka tworzy najbardziej charakterystyczne dla tego terenu kompleksy leśne. Największe tego typu lasy rosną w pobliżu Hrebennego, Nowin Horynieckich i Werchraty. Na żyznych glebach rosną grądy, na gorszych bory mieszane. Bory świeże porastają okolice Dębin, gdzie występują wydmy, a doliny małych strumieni są zalesione przez łęgi. Najciekawszymi roślinami, które można zobaczyć na terenie Parku są bagnice torfowe, bluszcze pospolite, rosiczki okrągłolistne, lilie złotogłowy, widłaki goździste i jałowcowate, śnieżyczki przebiśniegi, buławniki wielkokwiatowe, wilczomlecze migdałolistne, storczyki szerokolistne czy bodziszki żałobne.

Fauna

Aż pięć gatunków zwierząt występujących na terenie Parku znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Wpisano do niej bobra europejskiego, orlika krzykliwego, orzełka włochatego, puchacza oraz puszczyka uralskiego. Jednak w lasach Parku żyje całe mnóstwo innych, ciekawych zwierząt. Można w nich zobaczyć m.in. rysia, wilka, jelenia europejskiego, sarnę, dzika, wydrę, zająca szaraka, jeża oraz kilka gatunków nietoperzy. Pośród drzew żyją muchołówki białoszyje, dzięcioły syryjskie czy trzmielojady. Na terenie Parku, w pobliżu stawów w Hrebennem, występują ptaki wodne. Ich przedstawicielami są przede wszystkim błotniaki stawowe, kanie rude, rzadkie bociany czarne czy rybołowy. Z ciekawszych i rzadkich owadów można się natknąć na modliszkę, siodlarkę samotną, świerszcza szarego czy nadobnicę alpejską. Park jest zamieszkiwany przez dużą ilość gadów, takich jak zaskrońce, padalce, jaszczurki zwinki, gniewosze plamiste. W strumieniach i rzekach pływają pstrągi potokowe.

Ochrona przyrody

Rezerwat częściowy Sołokija, utworzony na terenie gminy Horyniec, ma chronić skupisko jałowców pospolitych, które wytworzyły niezwykle ciekawe formy i osiągnęły dorodne rozmiary. W rezerwacie chroni się również inne rośliny, choćby dziewannę wielkokwiatową, goździka kropkowanego czy pisankę słodkogórz. Rezerwat leśny Źródła Tanwi (gmina Narol) chroni zespoły torfowiskowe i bory sosnowe. Na torfowiskach wysokich rosną relikty glacjalne, takie jak rosiczki okrągłolistne, sity sztywne czy przygiełki brunatne. Na terenie rezerwatu ochronie podlega również wiele innych rzadkich roślin. Celem rezerwatu Jalinka jest zachowanie w stanie nienaruszonym złóż skrzemieniałych drzew (fosyliów), unikalnych w skali Polski i Europy. Na jego terenie rośnie również dwustuletni starodrzew dębowy. Fragmenty skrzemieniałych drzew można zobaczyć w muzeum. W Parku rośnie siedemnaście pomników przyrody ożywionej. Najczęściej są to pojedyncze okazy drzew, ale zdarzają się również grupy, jak chociażby dęby szypułkowe w Siedliskach.

Park można zwiedzać pieszo, wędrując zielonym i żółtym szlakiem. Idąc trasą zieloną można zobaczyć m.in. drewnianą kaplicę Matki Boskiej z XIX wieku, ruiny klasztoru Franciszkanów czy cmentarz z czasów I wojny światowej. Wędrując ścieżką dydaktyczno-przyrodniczą Horyniec – Nowiny Horynieckie zobaczymy bardzo ładny park zdrojowy, zespół klasztorno-kościelny ojców Franciszkanów, starodrzew olchowy oraz stanowiska buczyny karpackiej.